Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden

Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden

Terug naar navigatie - Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden - Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden

Plattelandsgemeente

Opsterland is een plattelandsgemeente met 16 vitale dorpen en een uniek en gevarieerd landschap.

Omgevingswet

Sinds 2024 treedt de Omgevingswet geleidelijk in werking. Deze wet vraagt van ons als gemeente anders denken en handelen. We zorgen voor een goed samenspel tussen de gemeente en de samenleving. In de Omgevingsvisie 2015 - 2030 hebben we daarvoor al belangrijke stappen gezet. We hebben in 2023 een actuele Omgevingsvisie vastgesteld, passend bij de Omgevingswet.

Wonen

De gemeenteraad heeft in 2023 de Woonvisie Opsterland vastgesteld. De Woonvisie geeft richting bij het maken van prestatieafspraken met woningcorporaties en bij het maken van afspraken met andere maatschappelijke partners en met de dorpen. De Woonvisie is - voor zover het om wonen gaat - bepalend voor dorpsvisies, voor het gemeentelijk grondbeleid. Tot slot stuurt de Woonvisie in de keuze op welke locaties woningbouw gewenst en mogelijk is. Actueel zijn verder de afspraken met het Rijk over de verdeling van de woningbouwplannen.

Omgevingsplan

Ons Omgevingsplan is actueel. Het tijdelijke omgevingsplan is opgebouwd uit voormalige bestemmingsplannen, in de periode tot  eind 2031 moeten we alle regels in het nieuwe deel van het Omgevingsplan opnemen. Op https://omgevingswet.overheid.nl/regels-op-de-kaart/ (landelijke website) is ons Omgevingsplan raadpleegbaar.

Initiatieven

We ondersteunen, als dat kan en past, ideeën en/of initiatieven voor ruimtelijke ontwikkeling.

Regionaal

Wij hebben als gemeente belang bij een toekomstbestendig Friesland. Daarvoor is goede bereikbaarheid noodzakelijk. Met het Deltaplan voor het Noorden (en de Lelylijn) willen het Rijk, de vier noordelijke provincies en gemeenten de bereikbaarheid en het wonen en werken in Noord-Nederland verbeteren. Grootschalige verstedelijking van onze gemeente is bij het verbeteren van bereikbaarheid niet het doel.

Thema Ruimtelijke ordening

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Thema Ruimtelijke ordening - Doelstellingen

De gronden in Opsterland hebben een functie die is afgestemd op de functie van de andere (aangrenzende) gronden

Terug naar navigatie - Thema Ruimtelijke ordening - Doelstellingen - De gronden in Opsterland hebben een functie die is afgestemd op de functie van de andere (aangrenzende) gronden

Omschrijving (toelichting)

De nadruk ligt op de taken die we als gemeentelijke overheid hebben. Daarnaast speelt een aantal ontwikkelingen op een hoger niveau. Denk aan NOVEX en NOVEX-Lelylijn en aan het Nationaal en het Fries Programma Landelijk Gebied, de energie-infrastructuur en de Blauwe Drager.

Zo gaan we dat doen

Thema Landschap, Natuur, Biodiversiteit, Landbouw en Erfgoed

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Thema Landschap, Natuur, Biodiversiteit, Landbouw en Erfgoed - Doelstellingen

Het behoud van waardevolle historische objecten is geborgd in beleid

Terug naar navigatie - Thema Landschap, Natuur, Biodiversiteit, Landbouw en Erfgoed - Doelstellingen - Het behoud van waardevolle historische objecten is geborgd in beleid

Omschrijving (toelichting)

In 2023 zijn we gestart met gemeentelijk monumentenbeleid. Dit bouwen we verder uit. Onder andere door een begin te maken met het aanwijzen van gemeentelijke monumenten. Dit gebeurt met medewerking van de eigenaren.

Zo gaan we dat doen

We behouden landschappelijk en cultuurhistorisch kenmerkende elementen

Terug naar navigatie - Thema Landschap, Natuur, Biodiversiteit, Landbouw en Erfgoed - Doelstellingen - We behouden landschappelijk en cultuurhistorisch kenmerkende elementen

Omschrijving (toelichting)

In de ruimtelijke omgeving zijn gezichtsbepalende kenmerken en de landschappelijke en cultuurhistorische elementen op juiste waarde geschat. Wij behouden die voor toekomstige generaties.

Zo gaan we dat doen

Thema Grondexploitatie - niet bedrijventerreinen en vastgoed

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Thema Grondexploitatie - niet bedrijventerreinen en vastgoed - Doelstellingen

Wij hebben een toekomstgericht woonklimaat

Terug naar navigatie - Thema Grondexploitatie - niet bedrijventerreinen en vastgoed - Doelstellingen - Wij hebben een toekomstgericht woonklimaat

Omschrijving (toelichting)

We hebben een toekomstgericht woonklimaat. Dat sluit aan bij de ontwikkeling van de bevolkingssamenstelling. Het draagt bij aan de leefbaarheid van de woonomgeving.

In de Regionale Woondeal Zuidoost Fryslân heeft Opsterland vijf zogenoemde sleutelprojecten opgevoerd (Loevestein fase 5 Gorredijk, Aylvalân Bakkeveen, Fûgelliet noord Ureterp, Terwispel Kolderveen en Langezwaag noord). Dit zijn projecten die een bijdrage leveren aan de volkshuisvestelijke doelen (voldoende betaalbare woningen, corporatiewoningen en wonen en zorg voor ouderen). Rijk, provincie en gemeente vinden dat we daar tijd en geld in moeten steken. Binnen deze vijf sleutelprojecten realiseren wij 410 woningen.

In de Woonvisie gemeente Opsterland staat verder dat we in elk dorp woningbouw mogelijk maken binnen de rode contouren (zoals opgenomen in de provinciale omgevingsverordening). Zo kunnen we bestaande initiatieven ondersteunen en binnenstedelijke mogelijkheden (zoals vrijkomende scholen) benutten.

Zo gaan we dat doen

Wat mag het kosten

Terug naar navigatie - Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden - Wat mag het kosten

Mutaties in de reserves worden verwerkt in programma 0 maar niet alle reserves hebben betrekking op programma 0. Om een juiste financiële analyse per programma te kunnen maken zijn in onderstaande tabel de mutaties voor de reserves van programma 8 meegenomen.

Exploitatie
x € 1.000 Realisatie 2024 Begr. 2025 (incl wijz) Begr. 2026 MJB 2027 MJB 2028 MJB 2029
Lasten 2.089 2.226 3.132 3.515 2.490 2.186
Baten 2.276 1.160 1.664 2.220 871 943
Saldo voor bestemming 187 -1.066 -1.468 -1.295 -1.620 -1.243
Mutaties reserves
Lasten 431 - - - - -
Baten 31 207 274 40 - -
Saldo na bestemming -214 -859 -1.194 -1.255 -1.620 -1.243
Specificatie per taakveld
x € 1.000 Realisatie 2024 Begr. 2025 (incl wijz) Begr. 2026 Mut B25<>B26
Lasten
8.1 Ruimtelijke ordening 609 628 921 292
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) 358 556 1.022 466
8.3 Wonen en bouwen 1.122 1.041 1.190 149
Totaal lasten 2.089 2.226 3.132 907
Baten
8.1 Ruimtelijke ordening 376 - - -
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) 891 698 993 295
8.3 Wonen en bouwen 1.009 462 672 210
Totaal baten 2.276 1.160 1.664 505
Saldo voor bestemming 187 -1.066 -1.468 -402
Mutaties reserves
Stortingen reserves -431 0 0 0
Onttrekkingen reserves 31 207 274 67
Totaal mutaties reserves -400 207 274 67
Saldo na bestemming -214 -859 -1.194 -335

Toelichting op de financiën

Terug naar navigatie - Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden - Toelichting op de financiën

Het saldo op dit programma is in 2026 € 335.000 nadeliger dan in 2025.

Lasten:

Taakveld 8.1 Ruimtelijke ordening: de lasten zijn in 2026 € 292.000 gestegen.

  • In 2026 zijn de toegerekende directe personeelslasten € 390.000 hoger.
  • De kosten voor ruimtelijke plannen zijn € 63.000 lager (PPB2025).

Taakveld 8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen): de lasten zijn in 2026 € 466.000 gestegen.

  • In de paragraaf Grondbeleid wordt dit taakveld toegelicht.

Taakveld 8.3 Wonen en bouwen: de lasten zijn in 2026 € 149.000 gestegen.

  • De afschrijvingslasten zijn € 79.000 hoger door hoofdzakelijk de wijkvernieuwing in Gorredijk.
  • In 2026 zijn de toegerekende directe personeelslasten € 40.000 hoger.
  • Invoeringskosten van de Omgevingswet zijn € 30.000 hoger dan in 2025 (PPB2025).

Baten:

Taakveld 8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen): de baten zijn in 2026 € 295.000 gestegen.

  • In de paragraaf Grondbeleid wordt dit taakveld toegelicht.

Taakveld 8.3 Wonen en bouwen: de baten zijn in 2026 € 210.000 gestegen.

  • De baten voor de omgevingsvergunningen activiteit bouw zijn vanaf 2026 verhoogd (€ 210.000, B2026).

Reserves:

De kosten voor de implementatie van de omgevingswet worden onttrokken uit de reserve Ruimtelijke plannen €274.000 (PPB2025).