Programma 6 | Sociaal domein

Programma 6 | Sociaal domein

Terug naar navigatie - Programma 6 | Sociaal domein

Introductie op het programma en relevante trends en ontwikkelingen

Opsterland staat, net als veel andere gemeenten, voor grote uitdagingen in het sociaal domein. In de afgelopen jaren is er daarom gewerkt een omvangrijk pakket van bezuinigingsvoorstellen door te voeren, om zo de zorg voor de inwoners van Opsterland ook in de toekomst bereikbaar en betaalbaar te houden. Om de bezuinigingen te realiseren is ingezet op een transformatie van het sociaal domein. Daarbij ligt het accent op preventie, het voorkomen en verminderen van zwaardere zorg, het versterken van zelfredzaamheid en eigen kracht van de inwoners en ruimte voor eigen initiatieven van inwoners. Die inzet laat nu zijn eerste resultaten zien.

Wij zetten in op:
• lichte en algemene zorg waar mogelijk, complexe en gespecialiseerde zorg waar nodig;
• ondersteuning zo veel mogelijk dichtbij, op maat en passend bij de behoefte;
• vraag- en resultaatgericht;
• gericht op mogelijkheden, niet op onmogelijkheden

Ook wordt ingezet op het beter gebruikmaken van de voorliggende voorzieningen: hoe kan de zorg samen met de inzet van de dorpen en professionals dichter bij de mens worden gebracht, waardoor zwaardere zorg mogelijkerwijs voorkomen kan worden.

Landelijk gezien heeft tussen de 60% en 70% van de inwoners, die zich melden bij wijk- of gebiedsteams, financiële problemen. Werk kan helpen om het inkomen te verhogen, maar ook om meer structuur te ervaren, en kan bijdragen aan verbetering van de gezondheid. Om de transformatie verder vorm te geven moeten vervolgstappen gezet worden om de integrale dienstverlening aan inwoners op het gebied van werk, inkomen, (jeugd)zorg en ondersteuning verder te verbeteren, zodat de inwoners (nog) beter worden ondersteund.

Jeugd

Binnen de jeugdzorg wordt om de kosten te beheersen door de gemeente ingezet op:
1. vergroten van de grip op instroom;
2. vergroten van de invloed op intensiteit en duur van behandeltrajecten;
3. vergroten van het kostenbewustzijn;
4. toetsen van de ingezette zorg aan de financiële vergoeding;
5. verbeteren van de inzet van de eigen hulpverlening door het gebiedsteam.

Het gebiedsteam ondersteunt kinderen en ouders bij lichte vragen over opvoeden en opgroeien tot het bieden van samenhangende zorg in de breedte. Kinderen zijn het meest geholpen wanneer de inzet in verbinding staat met het brede veld (integrale hulp, inzetten eigen mogelijkheden van ouders, en jongeren).
Het gebiedsteam is slechts verantwoordelijk voor ongeveer 40% van de verwijzingen. 60% wordt verwezen via de huisarts, medisch specialist of GI (gecertificeerde instelling). Binnen het SDF zijn maatregelen ontwikkeld die meer grip bieden op het verlagen van de kosten, het beperken van directe verwijzingen en het vergroten van het aantal intensiteiten van zorg. Deze maatregelen worden meegenomen in de (voorbereiding op) het nieuwe inkoopmodel 2022 en de daarmee samenhangende brede evaluatie over SDF. Dit moet leiden tot beheersing van de kosten.

Daarnaast werkt het gebiedsteam van Opsterland aan een verdere versterking van de samenwerking met de huisartsen en de GI’s.

Op dit moment loopt in opdracht van het ministerie een onderzoek naar de noodzaak om structureel extra middelen beschikbaar te stellen voor de jeugdzorg. Zowel in VNG- als in P10-verband wordt gelobbyd voor die extra middelen.

WMO

Bij alle gebruikers van huishoudelijke hulp wordt een herindicatie uitgevoerd. Dit betekent dat er met 720 inwoners gesproken moet worden over de benodigde huishoudelijke hulp. Daarbij wordt gewerkt met het vastgestelde normenkader waarbij we uitgaan van een gemiddelde van 2,1 uur per week.

Het door het Rijk ingevoerde abonnementstarief in de WMO heeft een aanzuigende werking en leidt tot meer aanvragen en uiteindelijk tot hogere kosten. Er wordt op dit moment door het ministerie onderzoek gedaan naar de consequenties van de invoering van het abonnementstarief. Door alle partijen (VNG, steden en P10) wordt een lobby gevoerd voor compensatie van de extra kosten als gevolg van de invoering van het abonnementstarief.

Thema Uitvoering sociale wetgeving

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

We willen een afname van 10% van het aantal doorverwijzingen naar de Kredietbank en 20% toename van de inzet van vrijwilligers binnen de schuldhulpverlening

Terug naar navigatie - We willen een afname van 10% van het aantal doorverwijzingen naar de Kredietbank en 20% toename van de inzet van vrijwilligers binnen de schuldhulpverlening

Zo gaan we dat doen

Wij verhogen de uitstroom uit de bijstandsuitkering en verminderen de instroom ten opzichte van de benchmarkgemiddelden

Terug naar navigatie - Wij verhogen de uitstroom uit de bijstandsuitkering en verminderen de instroom ten opzichte van de benchmarkgemiddelden

Zo gaan we dat doen

Wij willen het aantal personen dat niet meedoet aan de samenleving (trede 1 en 2 van de Participatieladder) terugbrengen tot maximaal 20% van de bijstandspopulatie

Terug naar navigatie - Wij willen het aantal personen dat niet meedoet aan de samenleving (trede 1 en 2 van de Participatieladder) terugbrengen tot maximaal 20% van de bijstandspopulatie

Zo gaan we dat doen

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

In het kader van de herstructurering Sociale Werkvoorziening is in 2019 ervoor gekozen de GR SW Fryslan te wijzigen in een bedrijfsvoeringsregeling. Dit betekent dat de gemeenten een directe relatie krijgen met de uitvoeringsorganisatie Caparis NV en daar niet een gemeenschappelijke regeling tussen zit. Hiermee kunnen wij als één van de eigenaren directer sturing geven.

Thema Maatschappelijke ondersteuning

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wij faciliteren het langer thuis blijven wonen

Terug naar navigatie - Wij faciliteren het langer thuis blijven wonen

Zo gaan we dat doen

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

Op het gebied van publieke gezondheidszorg werken we samen in de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Fryslân, waar de GGD Fryslân deel van uitmaakt.

Bij de inkoop en de daarmee samenhangende beleidsvoorbereiding van Jeugdhulp en delen van de Wmo werken we samen in de centrumregeling Sociaal Domein Fryslân (SDF). Formeel is dit geen verbonden partij.

Thema Jeugdhulp

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

We verbeteren de vroegsignalering van kwetsbare kinderen

Terug naar navigatie - We verbeteren de vroegsignalering van kwetsbare kinderen

Zo gaan we dat doen

Wij willen een efficiëntere toegang tot zorg

Terug naar navigatie - Wij willen een efficiëntere toegang tot zorg

Zo gaan we dat doen

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

Op het gebied van publieke gezondheidszorg werken we samen in de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Fryslân, waar de GGD Fryslân deel van uitmaakt.

Bij de inkoop en de daarmee samenhangende beleidsvoorbereiding van Jeugdhulp en delen van de Wmo werken we samen in de centrumregeling Samenwerking Sociaal domein Fryslân. Formeel is dit geen verbonden partij.

Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Terug naar navigatie - Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Elk dorp beschikt over een openbare accommodatie voor sociale en culturele activiteiten. Zo’n accommodatie speelt een belangrijke rol bij de sociale condities die het dorp vitaal en leefbaar houden.
Zeker nu de overheid zich verder terugtrekt is het belangrijk dat mensen in een dorp elkaar weten te vinden om problemen op te lossen en doelen te bereiken (collectieve zelfredzaamheid).
De kracht van de dorpshuisbesturen is hun grote zelf organiserend vermogen. De inwoners en hun ideeën staan centraal. Dit past bij de ontwikkelingen in de samenleving. De gemeente heeft vooral een ondersteunende en faciliterende rol en zorgt voor de juiste randvoorwaarden waardoor de dorpshuisbesturen in staat zijn een duurzame exploitatie te realiseren.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren
Opsterland Nederland
Beleidsindicatoren Eenheid 2018 2019 2020 2021 2018 2019 2020 2021
Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar 604 614 633 * 777 794 796 *
Jongeren met een delict voor de rechter % 12 tot en met 21 jarigen 1% 1% 1% * 1% 1% 1% *
Achterstand onder jeugd - Kinderen in uitkeringsgezin % Kinderen in uitkeringsgezin 5% 5% 4% * 7% 6% 6% *
Achterstand onder de jeugd - Werkloze jongeren % Werkloze jongeren 2% 2% 3% * 2% 2% 2% *
Netto arbeidsparticipatie % Van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking 68% 70% 68% * 68% 69% 68% *
Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 310 287 379 ^ 292 401 382 460^ 431
Lopende re- integratievoorzieningen Aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar 246 193 173 * 305 207 202 *
Jongeren met jeugdhulp % Van alle jongeren tot 18 jaar 10,6% 11,0% 10,2% 9,6% 11,8% 12,3% 11,9% 10,5%
Jongeren met jeugdbescherming % Van alle jongeren tot 18 jaar 1,8% 1,7% 1,9% 1,5% 1,2% 1,2% 1,2% 1,1%
Jongeren met jeugdreclassering % Van alle jongeren van 12 tot 23 jaar 0,2% 0,2% 0,2% 0,3% 0,4% 0,4% 0,4% 0,3%
WMO Clienten met een maatwerkarrangement Aantal per 10.000 inwoners 570 600 610 550 640 680 700 649
* voor deze periode zijn (nog) geen cijfers bekend (gemaakt).
Bron: www.waarstaatjegemeente.nl - Bron geraadpleegd op 8 maart 2022
^ De stijging van het aantal personen met een bijstandsuitkering t.o.v. 2019 wordt veroorzaakt door het beroep dat is gedaan op de (tijdelijke) TOZO regeling. Zonder deze regeling zien we geen significante wijziging in dit aantal bij de gemeente Opsterland

Wat heeft het gekost? ->Resultaat programma

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost? ->Resultaat programma
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2020 Begroting 2021 (primair) Begroting 2021 (incl wijzigingen) Realisatie 2021 Mutatie begroting/ realisatie 2021
Lasten 40.126 36.171 38.144 37.947 -197
Baten 12.254 9.410 9.752 11.783 2.031
Saldo voor bestemming -27.872 -26.761 -28.392 -26.164 2.228
Mutaties reserves
Lasten 30 30 30 30 -
Baten 37 - 74 74 -
Saldo na bestemming -27.864 -26.791 -28.348 -26.120 2.228
Specificatie per taakveld
x € 1.000
Specificatie Begroting 2021 Realisatie 2021 Mutatie begroting/ realisatie 2021
Saldo per taakveld
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie -1.840 -1.745 96
6.2 Wijkteams -587 -630 -43
6.3 Inkomensregelingen -2.051 -1.267 784
6.4 Begeleide participatie -3.559 -3.560 -1
6.5 Arbeidsparticipatie -1.382 -1.375 7
6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) -1.116 -1.080 36
6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ -6.293 -5.701 592
6.72 Maatwerkdienstverlening 18- -9.469 -9.060 408
6.81 Geëscaleerde zorg 18+ -514 -315 199
6.82 Geëscaleerde zorg 18- -1.580 -1.430 150
Saldo voor bestemming -28.392 -26.164 2.228
Stortingen reserves
Verbouw dorpshuizen -30 -30 -
Totaal stortingen reserves -30 -30 -
Onttrekkingen reserves
Onttrekking AR Inburgering 54 54 -
Onttrekking AR Welzijnswerk 20 20 -
Totaal onttrekkingen reserves 74 74 -
Saldo na bestemming -28.348 -26.120 2.228

Toelichting op de financiën

Terug naar navigatie - Toelichting op de financiën

Het saldo van dit programma is in 2021 € 2.228.000 voordeliger dan de raming.
Dit saldo kan als volgt worden gespecificeerd:

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie geeft in 2021 een voordeel van € 96.000 ten opzichte van de raming.
De coronakosten op dit taakveld bedragen € 29.000. Voor een totaaloverzicht van de uitgaven en inkomsten op het gebied van corona kan verwezen worden naar de paragraaf Corona. Verder was er in 2021 binnen dit taakveld sprake van een incidenteel voordeel op het onderdeel inburgering (€ 34.000). Bij de resultaatbestemming 2021 zal worden voorgesteld dit voordeel in 2022 weer beschikbaar te stellen. Ook was er op dit taakveld in 2021 al incidenteel € 25.000 budget beschikbaar gesteld voor het project Geweldig Gorredijk. Hiervoor zijn in 2021 nog geen kosten geweest. Daarom zal ook hier bij de resultaatbestemming 2021 worden voorgesteld dit voordeel in 2022 weer beschikbaar te stellen. Ditzelfde geldt voor het voordeel op jeugd- en jongerenwerk ad € 19.000. Door de coronapandemie is hier in 2021 minder invulling aan gegeven, terwijl we in 2022 juist een intensivering van het jeugd- en jongerenwerk verwachten. De exploitatiekosten van de diverse MFC's en dorpshuizen gaven in 2021 per saldo een voordeel van € 60.000 ten opzichte van de raming. De overige posten binnen dit taakveld waren per saldo € 13.000 nadeliger. 

Taakveld 6.2 Wijkteams geeft in 2021 een nadeel van € 43.000 ten opzichte van de raming.
De coronakosten op dit taakveld bedragen € 1.000. Verder waren de ondersteunende kosten voor het gebiedsteam € 22.000 hoger dan geraamd. Voor de afrekening met SDF over 2021 is € 25.000 opgenomen. De overige posten binnen dit taakveld gaven een voordeel van € 5.000

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen geeft in 2021 een voordeel van € 784.000 ten opzichte van de raming.
Bij de begroting 2021 is rekening gehouden met een tekort van € 26.000 voor de Inkomensregelingen. Op basis van de werkelijke cijfers blijkt echter dat er sprake is van een voordeel van € 492.000. Per saldo een voordeel van € 518.000 ten opzichte van de raming. In 2022 is de rijksuitkering aanzienlijk lager en verwachten we een lichte stijging van de kosten van de uitkeringen. Over 2022 verwachten we geen voordeel.  
Verder is er een voordeel op de uitvoeringskosten van de TOZO van € 188.000. Dit is incidenteel te noemen omdat de TOZO is gestopt. Het voordeel is tot stand gekomen omdat de standaardvergoeding per toekenning (uitkering en lening) hoger is dan de kosten die BZF aan ons heeft doorgerekend. Ook was er een voordeel op de diverse minimaregelingen van € 75.000. De overige posten op dit taakveld gaven per saldo een voordeel van € 3.000.

Taakveld 6.4 Begeleide participatie geeft in 2021 een nadeel van € 1.000 ten opzichte van de raming.
De jaarlijkse bijdrage aan Caparis was € 81.000 lager dan geraamd. Daar staat tegenover dat voor de vergoeding van coronaschade WSW 2021 aan Caparis een bedrag van € 82.000 is opgenomen. 

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie geeft in 2021 een voordeel van € 7.000 ten opzichte van de raming.
De werkelijke kosten waren in 2021 nagenoeg in overeenstemming met de raming.

De kosten voor uitvoering van de WMO (taakveld 6.6, 6.71 en 6.81) geven een voordeel van € 827.000 ten opzichte van de raming. 
Het voordeel op de WMO-voorzieningen (ZIN +PGB) bedraagt € 340.000. De stijging van het aantal nieuwe cliënten was lager dan ingeschat en we hebben per cliënt gemiddeld minder zorg en gemiddeld minder zware zorg ingezet.  Ook zijn er meer eigen bijdragen ontvangen dan geraamd (€ 120.000) en was er een voordelig afwikkelingsverschil over 2020 bij Beschermd Wonen (€ 50.000). 
Daarnaast is er ook in 2021 een voordeel op Beschermd Wonen (BW) van € 350.000. In 2021 zijn veel cliënten overgegaan van WMO financiering naar de WLZ. De daling van de kosten voor BW was aanzienlijk hoger dan de uitname uit het provinciale budget. De uitvoering en financiering van BW vindt provincie breed plaats. Dit voordeel op BW is te benoemen als incidenteel omdat het voordeel waarschijnlijk grotendeels samenhangt met de overgang van cliënten naar de WLZ. Het is niet waarschijnlijk dat we in 2022 weer zo’n voordeel op BW hebben.
De coronakosten op dit taakveld bedragen € 23.000. De overige posten bij dit taakveld gaven per saldo een nadeel van € 10.000.

De kosten voor de uitvoering van Jeugd (taakveld 6.72 en 6.82) geven een voordeel van € 558.000 ten opzichte van de raming. 
Het voordeel op de Jeugd voorzieningen (ZIN+PGB) bedraagt € 161.000. We hebben per cliënt gemiddeld minder zorg en gemiddeld minder zware zorg ingezet dan verwacht. Een ander voordeel op Jeugd is de afrekening van Hoog Specialistische hulp (HS) over 2020. Deze bedraagt € 450.000. Dit is een incidenteel voordeel. Het is nu nog onduidelijk hoe hoog de afrekening HS over 2021 gaat zijn. De coronakosten op dit taakveld bedragen € 53.000.