Programma 0 | Bestuur en ondersteuning

Programma 0 | Bestuur en ondersteuning

Terug naar navigatie - Programma 0 | Bestuur en ondersteuning

Het jaar 2022 was het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Daarom kijken we in de jaarstukken terug op twee bestuursperiodes, elk met een eigen coalitieakkoord.

In 2018 is de coalitie van Opsterlands Belang, PvdA en ChristenUnie gestart. In het coalitieakkoord is gekozen voor een nieuwe manier van besturen. Juist in de gemeente, als eerste overheid, staat die overheid dichtbij mensen. Dan moet duidelijk zijn wat je als inwoner van die overheid mag verwachten.
In 2022 is na de verkiezingen een nieuwe coalitie begonnen. De partijen Opsterlands Belang, FNP, PvdA en ChristenUnie hebben hun ambities verwoord in het coalitieakkoord 'Mei-inoar foarút'. Samen vooruit: met onze inwoners, ondernemers, verenigingen, instellingen en andere organisaties die actief zijn in Opsterland, met de andere twee OWO-gemeenten, maar ook met gemeenten om ons heen en in P10-verband.

Opsterland is een mooie en stabiele, zelfstandige gemeente in Zuidoost-Friesland. We willen die zelfstandigheid behouden. We werken samen in OWO-verband. Daarnaast leggen we de verbinding met andere gemeenten, zoals met Heerenveen en Smallingerland. Wij maken deel uit van de P10, een samenwerkingsverband van inmiddels 30 grote plattelandsgemeenten. We hebben onze ambities en uitdagingen onder de aandacht van de landelijke en Europese politiek gebracht.  Bijvoorbeeld via de VNG, de VFG en de P10. Burgemeester Van Selm was tot haar vertrek voorzitter van de P10.

Om als gemeente dicht bij de samenleving te kunnen staan, is goede en eigentijdse dienstverlening een voorwaarde. Ook in 2022 hebben we daaraan verder gebouwd.  Aan de ene kant leverden we dienstverlening in het gemeentehuis. Daar konden inwoners persoonlijk onze medewerkers ontmoeten. Dat blijft zo. Aan de andere kant kwamen steeds meer producten digitaal beschikbaar. Onderdeel van onze dienstverlening is onze communicatie. We hebben in 2022 actief gecommuniceerd over bijvoorbeeld onze diensten en producten en over de vergaderingen van de gemeenteraad.

We hebben een professionele, eigentijdse organisatie nodig. Die op een goed niveau, met voldoende menskracht, het werk kan doen. Werk dat direct gericht is op dienstverlening aan de samenleving. Maar ook werk om burgemeester en wethouders en gemeenteraad te ondersteunen.  Daarbij passen modern werkgeverschap en werknemerschap. Om zo'n organisatie te kunnen zijn, is het nodig te blijven ontwikkelen. Daarom zijn management en medewerkers in 2022 verdergegaan met het eerder ingezette organisatieontwikkelingstraject. De kern daarvan is dat de ambtelijke organisatie zo goed mogelijk aansluit bij de huidige netwerksamenleving. Door een andere inrichting van de kantoorruimte hebben we ingespeeld op de trend dat medewerkers vaker thuiswerken.

Tot slot onderstrepen we het belang en de gevolgen van meer en andere participatie. We hebben ook in 2022 weer gemerkt dat dit een open houding van ons als overheid (bestuur en organisatie samen) vraagt.  En ook dat participatietrajecten meer tijd en menskracht vragen dan werken op de klassieke manier. We gaan ervan uit dat die ontwikkeling de komende jaren nog sterker zal worden.

Kaderstellende documenten

Terug naar navigatie - Kaderstellende documenten

Coalitieakkoord 2018-2022 - Brêge nei de takomst
Coalitieakkoord 2022-2026 - Mei-inoar foarút 
Romte en ferskaat 2013
Informatiebeleidsplan OWO-gemeenten 2017-2020
Bestuursovereenkomst OWO-samenwerking (2015)
Standpuntbepaling voortgang OWO-samenwerking (2016)
OWO-visie (2021)

Thema Bestuur

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wij bewaken en bevorderen rechtsstatelijke en democratische waarden en burgerschap in de samenleving en we hebben een modern bestuur met als kernwaarden transparantie, openbaarheid en resultaatgerichtheid.

Terug naar navigatie - Wij bewaken en bevorderen rechtsstatelijke en democratische waarden en burgerschap in de samenleving en we hebben een modern bestuur met als kernwaarden transparantie, openbaarheid en resultaatgerichtheid.

Zo gaan we dat doen

Opsterland is bestuurlijk zelfstandig en in staat om toekomstige opgaven uit te voeren, zelf of in samenwerking met (keten)partners

Terug naar navigatie - Opsterland is bestuurlijk zelfstandig en in staat om toekomstige opgaven uit te voeren, zelf of in samenwerking met (keten)partners

Zo gaan we dat doen

Thema Dienstverlening en Organisatie

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren

De formatie is in 2022 gestegen met 16 fte. Deze stijging kent twee oorzaken. De eerste oorzaak is dat inhuur die een structureel karakter blijkt te hebben in de perspectiefbrief 2022 is omgezet in formatie. Deze omzetting is op de langere termijn voordeliger omdat dezelfde capaciteit minder kost. De tweede oorzaak is dat de gemeente elk jaar taken krijgt overgedragen vanuit het rijk.

Waar formatie voor de maximale omvang van de organisatie staat is bezetting de feitelijke ambtelijke omvang van de organisatie. Voor de jaarstukken 2022 is het gepresenteerde cijfer de realisatie. Hieruit is ook af te leiden dat de ophoging van de formatie met 16 fte niet tot een hogere bezetting heeft geleid maar tot een lagere bezetting. Dit komt omdat de arbeidsmarkt zo krap was dat het werven van personeel niet is gelukt.

De stijging van de apparaatskosten komt vooral doordat de loonsom is toegenomen. Die stijging wordt gedeeltelijk veroorzaakt doordat budget ingezet voor inhuur is overgezet naar de loonsom, dit is slechts een technische verschuiving. Daarnaast zijn de loonkosten gestegen door de nieuwe CAO-afspraken.

De externe inhuur is met 5% gestegen omdat niet alle formatieplaatsen kunnen worden ingevuld door de krapte op de arbeidsmarkt. Omdat een aantal taken (en daarmee dus functies) uitgevoerd moeten worden is er meer ingehuurd dan in 2021. Ook het na-ijl effect van het hogere ziekteverzuim door Corona heeft aan de hogere inhuur bijgedragen.

Het aandeel overhead van de totale lasten is met 1,2% is gestegen t.o.v. 2021 door inhuur op overhead functies. Voor verdere details zie de onderstaande financiële toelichting.

Beleidsindicatoren Eenheid 2020 2021 2022
Formatie Fte per 1.000 inwoners 7,4 7,6 8,1
Bezetting Fte per 1.000 inwoners 7,0 7,1 6,9
Apparaatskosten Kosten per inwoner € 688 € 735 € 833
Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen 10,3% 14,4% 19,6%
Overhead % van totale lasten 11,4% 13,0% 14,2%
Bron: eigen gegevens
De berekening van deze indicatoren is gebaseerd op het document van de VNG ´Definities beleidsindicatoren ‘bestuur en organisatie´.

Wat heeft het gekost

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2021 Begroting 2022 (primair) Begroting 2022 (incl wijzigingen) Realisatie 2022 Mutatie begroting/ realisatie 2022
Lasten 17.332 16.152 17.786 21.148 3.361
Baten 62.443 59.204 65.093 70.508 5.415
Saldo voor bestemming 45.111 43.052 47.307 49.361 2.054
Mutaties reserves
Lasten 3.402 - 260 260 -
Baten 423 - 1.109 1.147 38
Saldo na bestemming 42.132 43.052 48.156 50.247 2.092
Specificatie per taakveld
x € 1.000
Specificatie Begroting 2022 Realisatie 2022 Mutatie begroting/ realisatie 2022
Saldo per taakveld
0.1 Bestuur -1.368 -1.151 217
0.10 Mutaties reserves 823 5.434 4.611
0.11 Resultaat van de rekening van baten en lasten -1.648 -14.800 -13.152
0.2 Burgerzaken -991 -985 6
0.3 Beheer overige gebouwen en gronden -716 -33 683
0.4 Overhead -12.837 -12.968 -131
0.5 Treasury 224 434 210
0.61 OZB woningen 2.412 2.426 14
0.62 OZB niet-woningen 1.520 1.459 -61
0.64 Belastingen overig 98 62 -36
0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds 59.004 60.077 1.073
0.8 Overige baten en lasten -40 38 78
Saldo voor bestemming 46.482 39.995 -6.487
Stortingen reserves
Werkplek van de Toelomst -260 -260 -
Totaal stortingen reserves -260 -260 -
Onttrekkingen reserves
AR-Versterken toegang SD 69 69 -
AR-Corona reserve 750 779 29
AR-Werkplek van de toekomst - Anders werken 30 30 -
Coronareserve 260 260 -
Reserve organisatiedoelstellingenfonds 8 8
Totaal onttrekkingen reserves 1.109 1.147 38
Saldo na bestemming 47.331 40.882 -6.449
Tussen het hoofdoverzicht en de specificatie per taakveld voor bestemming zit een verschil van -9365 (-825 begroting). Dit ontstaat door dat alle mutaties reserves op taakveld 0.10 geboekt zijn. In de specificatie laten we deze echter zien in het programma waar de reserve betrekking op heeft. Daarnaast is in de specificatie het resultaat opgenomen op taakveld 0.11.

Toelichting op de financiën

Terug naar navigatie - Toelichting op de financiën

Het saldo na bestemming van dit programma is in 2022 € 2.092.000 voordeliger dan geraamd.

Taakveld 0.1 Bestuur geeft in 2022 een voordeel van € 217.000 ten opzichte van de begroting.

In 2022 is een bedrag van € 364.000 vrijgevallen aan de voorziening wethouderpensioenen. Per balansdatum 31 december 2022 zijn de actuariële berekeningen van toekomstige pensioenverplichtingen voor wethouderpensioenen geactualiseerd. Door een stijging van de wettelijk verplichte rekenrente was deze onttrekking mogelijk. De voorziening is per balansdatum toereikend om de toekomstige pensioenverplichtingen te dekken.  Dit is dus een voordeel van € 364.000 ten opzichte van de begroting.  Hiertegenover staan hogere kosten (€ 60.000) in verband met een 4e wethouder na de verkiezingen van 2022.  Vanaf 2023 zijn deze kosten in de begroting opgenomen. Ook was er een niet geraamde éénmalige gift van € 30.000 t.b.v. de oorlogsslachtoffers in Oekraïne. En er waren meer kosten dan geraamd in verband met de wisseling van de burgemeester (€ 48.000).  Overige posten waren per saldo € 9.000 nadeliger.

Taakveld 0.10 Reserves

De mutaties in de reserves worden steeds bij het desbetreffende programma toegelicht. 

Taakveld 0.11 Resultaat van de rekening baten en lasten. 

Hier is het resultaat van de Verantwoording 2022 verwerkt. 

Taakveld 0.2 Burgerzaken geeft in 2022 een voordeel van € 6.000 ten opzichte van de begroting.

In 2022 is er ca. € 38.000 uitgegeven aan coronakosten. Dit waren de extra kosten die gemaakt werden om de gemeenteraadsverkiezingen volgens de toen geldende richtlijnen van de landelijke overheid te laten verlopen. Voor een totaaloverzicht van de coronakosten kan verwezen worden naar de paragraaf corona. Verder waren in 2022 de opbrengsten voor leges burgerzaken en reisdocumenten € 42.000 hoger dan geraamd. De overige posten gaven per saldo een voordeel van € 2.000.

Taakveld 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden geeft in 2022 een voordeel van € 683.000 ten opzichte van de begroting. 

Dit voordeel is veroorzaakt doordat er in 2022 sprake was van enkele niet geraamde grondverkopen van in totaal € 640.000.  Daarnaast waren de opbrengsten huren en pachten van de landerijen en de gemaakte kosten hiervoor per saldo € 47.000 voordeliger dan begroot.  De overige posten waren per saldo € 4.000 nadelig.    

Taakveld 0.4 Overhead geeft in 2022 een nadeel van € 131.000 ten opzichte van de begroting.

De personeelskosten waren in 2022 nagenoeg gelijk aan de begroting.  Verder was er sprake van een nadeel op de kosten van het derde deel van de OWO-afdelingen van € 136.000. Hiervan is € 91.000 verantwoord in taakveld 0.4 en € 45.000 in taakveld 0.6 (belastingen). Belangrijkste oorzaken van deze overschrijding waren de automatiseringskosten (€ 74.000) en de kosten voor vergunningverlening (€ 50.000). Hier staan wel hogere leges omgevingsvergunningen tegenover. Zie ook de financiële toelichting bij programma 8.  De door OWO-VTH gemaakte kosten ten behoeve van de implementatie van de Omgevingswet zijn ten laste van de egalisatiereserve implementatie Omgevingswet gebracht.  De coronakosten op dit taakveld bedragen € 34.000. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf corona. De overige kosten waren per saldo € 6.000 nadeliger. 

Taakveld 0.5 Treasury geeft in 2022 een voordeel van € 210.000 ten opzichte van de begroting.

In 2022 waren de werkelijke dividendopbrengsten hoger dan geraamd (€ 115.000). Enerzijds werd meer dividend ontvangen van Omrin (€ 153.000), anderzijds was er een lagere dividendopbrengst Bank Nederlandse Gemeenten (€ 38.000). Verder was er een voordeel op rente (€ 95.000). Dit is voornamelijk veroorzaakt doordat in het laatste kwartaal 2022 nog rente is ontvangen van het rijk  i.v.m. schatkistbankieren. Deze rente is niet meer in de doorberekening van rente aan de activa opgenomen.  

Taakvelden 0.61 OZB woningen en 0.62 OZB niet woningen geven in 2021 een nadeel van € 47.000 ten opzichte van de begroting.

De OZB-opbrengst is in 2022 nagenoeg gelijk aan de begroting (€ 2.000 nadelig). Voor een verdere toelichting kan verwezen worden naar de paragraaf lokale heffingen. Daarnaast was er een nadeel op OWO-kosten van € 45.000. Zie hiervoor de toelichting bij taakveld 0.4.

Taakveld 0.64 Belastingen overig geeft in 2022 een nadeel van € 36.000 ten opzichte van de begroting.

Dit nadeel wordt grotendeels veroorzaakt doordat er minder aanmaningskosten in rekening zijn gebracht dan begroot  

Taakveld 0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds geeft in 2022 een voordeel van € 1.073.000 ten opzichte van de begroting.

De afwijking tussen begroot en realisatie van het gemeentefonds komt door de decembercirculaire. Deze kon niet meer verwerkt worden in de begroting. De grootste mutatie betreft de energietoeslag van € 572.000. Daarnaast is er nog een aantal hoeveelheidsverschillen, taakmutaties en doeluitkeringen.

Taakveld 0.8 Overige baten en lasten geeft in 2022 een voordeel van € 78.000 ten opzichte van de begroting.

In de begroting is een structurele raming opgenomen van € 37.500 voor onvoorzien. In 2022 is hier geen gebruik van gemaakt. Dit geeft dus  een voordeel van € 37.500. Daarnaast was hier nog een voordeel van € 41.000 doordat hier de baten van de inruilwaarde van verkochte tractie voertuigen zijn verantwoord. Deze baten waren niet begroot. 

De mutatie in de reserves bij programma 0 geeft in 2022 een voordeel van € 38.000 ten opzichte van de begroting.

Dit betreft een onttrekking van € 8.000 uit de reserve  organisatiedoelstellingenfonds, deze was niet begroot.  Daarnaast is er € 29.000 onttrokken aan de reserve corona. Er zijn in 2022 meer coronakosten geweest dan de hiervoor ontvangen rijksbijdrage. Deze niet geraamde onttrekkingen zijn hier een voordeel.