Programma 6 | Sociaal domein

Programma 6 | Sociaal domein

Terug naar navigatie - Programma 6 | Sociaal domein

Omschrijving (toelichting)

Inwoner voorop

Bij alle ondersteuning die we bieden, staan de inwoner en zijn omgeving voorop. Daarbij geldt 'voorkomen is beter dan genezen'. We richten ons dus vooral op preventie.

Betaald werk

We gaan een extra inspanning leveren om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen. We doen dit samen met onze partners in de arbeidsmarktregio. Hierdoor hebben minder mensen een bijstandsuitkering nodig en halen zij eigenwaarde uit het verdienen van eigen inkomen.

Armoede

We hebben als gemeente een beperkte rol bij het tegengaan van armoede. Die rol nemen we, bijvoorbeeld door meer in te zetten op schuldenpreventie. Een ander voorbeeld is dat we ervoor zorgen dat meer mensen die ervoor in aanmerking komen daadwerkelijk gebruik maken van onze gemeentelijke inkomensvoorzieningen.

Zorg

In de toekomst willen we als gemeente de zorg bereikbaar en betaalbaar houden. We hebben daarbij drie uitdagingen: de vraag neemt toe (vergrijzing), de arbeidsmarkt is krap (minder handen in de zorg) en de kosten stijgen (de gemeentebegroting moet sluitend zijn). De Friese gemeenten en zorgpartijen onderzoeken deze uitdagingen. Samen kijken wij welke maatregelen ons hierin kunnen helpen. De afspraken komen in het regioplan van het Fries Integraal Zorgakkoord (FrIZA) te staan.

We richten ons daarbij vooral op het voorkomen van duurdere zorg (preventie). Daarbij staat de directe leefomgeving van de inwoner (de sociale basis) centraal. Daarvoor zetten we diverse maatregelen in, die hierna in dit programma van de begroting aan de orde komen. Ook hierin werken we vaak met anderen samen, bijvoorbeeld op het terrein van wonen en zorg.

Jeugdhulp

Bij de jeugdhulp gaat het allereerst om de jeugdige en om wat die nodig heeft. Tegelijk besteden we een groot deel van onze begroting aan die jeugdhulp. Daarom houden we deze hulp bereikbaar én betaalbaar. Ook hier richten we ons nadrukkelijk op het voorkomen van (duurdere) zorg.  Net zoals we dat bij de WMO/zorg doen, nemen we diverse maatregelen om dat te bereiken. Daarbij werken we nauw samen met de scholen.

Dorpen

Hoe we met onze dorpen omgaan, staat ook in dit programma van de begroting. Nieuw dorpenbeleid wordt leidend voor de komende jaren. Daarnaast gaan we verder met de dorpstafels. Verder gaan de dorpen en de gemeente de eerste actieplannen voor de dorpshuizen uitvoeren.

Vluchtelingen

Nog steeds vragen zowel vluchtelingen uit Oekraïne als statushouders en vluchtelingen uit de rest van de wereld onze aandacht. De huisvesting van vluchtelingen en statushouders voeren wij projectmatig uit. Dat staat daarom in de paragraaf Projecten.

Kaderstellende documenten

Terug naar navigatie - Kaderstellende documenten

Omschrijving (toelichting)

Preventieagenda Opsterland 2021-2030
Beleidsnota nieuwe Wet inburgering 2022
Fryske Regiovisie Jeugd
Visie complementaire ondersteuning
Kadernota Dorpshuizenbeleid 2021 - 2026
Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Opsterland 2023
Verordening beslistermijn schuldhulpverlening Opsterland
Re-integratieverordening gemeente Opsterland 2023
Verordening Hart voor de Jeugd 2024

Reguliere werkzaamheden

Terug naar navigatie - Reguliere werkzaamheden

Omschrijving (toelichting)

  • Verstrekken bijstandsuitkeringen
  • Ondersteuning bij re-integratie naar regulier werk of werk via Caparis
  • Aanbieden jeugdhulp en andere ondersteuning voor kinderen, jongeren en gezinnen
  • Aanbieden ondersteuning WMO voor ouderen, mantelzorgers e.d. (bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, hulpmiddelen, gehandicaptenparkeerplaats)
  • Zorgen voor dagbesteding en begeleiding
  • Ondersteuning bij geldzorgen en schulden
  • Zorgen voor inburgering statushouders
  • Zorgen voor opvang vluchtelingen Oekraïne
  • Subsidiëren sociaal-cultureel werk
  • Bieden welzijnswerk (jongerenwerk e.d.)
  • Ondersteuning dorpen, dorpshuizen en plaatselijk belangen
  • Behandeling klachten en bezwaren

Thema Uitvoering sociale wetgeving

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

In 2024 gaan er - ten opzichte van 2023 - minstens net zoveel mensen uit de bijstand en er komen minder mensen in de bijstand

Terug naar navigatie - In 2024 gaan er - ten opzichte van 2023 - minstens net zoveel mensen uit de bijstand en er komen minder mensen in de bijstand

Zo gaan we dat doen

Inwoners leven niet in armoede

Terug naar navigatie - Inwoners leven niet in armoede

Zo gaan we dat doen

Thema Maatschappelijke ondersteuning

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Inwoners houden de regie over hun eigen leven en kunnen zelfstandig blijven wonen.

Terug naar navigatie - Inwoners houden de regie over hun eigen leven en kunnen zelfstandig blijven wonen.

Zo gaan we dat doen

Thema Jeugdhulp

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Jeugdigen ontwikkelen zich zo goed mogelijk

Terug naar navigatie - Jeugdigen ontwikkelen zich zo goed mogelijk

Zo gaan we dat doen

Voor de meest kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen is passende jeugdhulp beschikbaar

Terug naar navigatie - Voor de meest kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen is passende jeugdhulp beschikbaar

Zo gaan we dat doen

Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren

   

Opsterland Opsterland Opsterland Opsterland Nederland Nederland Nederland Nederland
Beleidsindicatoren Eenheid 2021 2022 2023 2024 2021 2022 2023 2024
Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar 653 654 680 * 805 825 837 *
Jongeren met een delict voor de rechter % 12 tot en met 21 jarigen 1,0% 1,0% 1,0% * 1,0% 1,0% 1,0% *
Achterstand onder jeugd - Kinderen in uitkeringsgezin % Kinderen in uitkeringsgezin 4,0% 4,0% 4,0% * 6,0% 6,0% 6,0% *
Achterstand onder jeugd - Werkloze jongeren % Werkloze jongeren 2% 2% 2% * 2% 1% 2,0% *
Netto arbeidsparticipatie % Van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking 71% 73% 73% * 70% 72% 73% *
Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 292 258 242,8 229,5 431 367 344,8 343,6
Lopende re- integratievoorzieningen Aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar 183,4 206,8 206,1 * 197,7 197,7 191,5 *
Jongeren met jeugdhulp % Van alle jongeren tot 18 jaar 9,6% 11,1% 11,9% 9,7% 10,5% 13,2% 13,5% 11,5%
Jongeren met jeugdbescherming % Van alle jongeren tot 18 jaar 1,7% 1,4% 1,5% 1,1% 1,2% 1,2% 110,0% 0,9%
Jongeren met jeugdreclassering % Van alle jongeren van 12 tot 23 jaar 0,3% 0,3% * * 0,3% 0,3% * *
Cliënten met een maatwerkvoorziening Wmo Aantal per 10.000 inwoners 610 610 600 560 649 700 700 650
* voor deze periode zijn (nog) geen cijfers bekend (gemaakt).
Bron: www.waarstaatjegemeente.nl - Bron geraadpleegd op 14 maart 2025

Wat mag het kosten

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten

Mutaties in de reserves worden verwerkt in programma 0 maar niet alle reserves hebben betrekking op programma 0. Om een juiste financiële analyse per programma te kunnen maken zijn in onderstaande tabel de mutaties van programma 6 reserves meegenomen.

Exploitatie
x € 1.000 Realisatie 2023 Begr. 2024 (primair) Begr. 2024 (incl wijz.) Realisatie 2024 Mut. begr. /real. 2024
Lasten 40.395 38.420 44.709 42.837 -1.872
Baten 10.970 10.191 14.382 15.712 1.330
Saldo voor bestemming -29.425 -28.230 -30.327 -27.125 3.202
Mutaties reserves
Lasten 310 30 1.030 1.030 -
Baten 366 - 308 308 -
Saldo na bestemming -29.369 -28.260 -31.049 -27.847 3.202
Specificatie per taakveld
x € 1.000 Begr. 2024 (incl wijz.) Realisatie 2024 Mut. begr. /real. 2024
Lasten
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 5.763 4.595 -1.168
6.2 Wijkteams 4.403 4.437 34
6.3 Inkomensregelingen 11.445 10.718 -728
6.4 Begeleide participatie 3.523 3.524 2
6.5 Arbeidsparticipatie 1.347 1.334 -13
6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) 1.200 1.187 -13
6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 200 364 164
6.71A Hulp bij het huishouden (WMO) 3.129 3.244 116
6.71B Begeleiding (WMO) 1.925 1.824 -101
6.71C Dagbesteding (WMO) 1.150 1.055 -95
6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 193 193 -
6.72A Jeugdhulp begeleiding 400 197 -203
6.72B Jeugdhulp behandeling 160 1 -159
6.72C Jeugdhulp dagbesteding 400 1.088 688
6.72D Jeugdhulp zonder verblijf overig 6.050 5.711 -339
6.73A Pleegzorg 349 301 -49
6.73B Gezinsgericht 365 205 -160
6.73C Jeugdhulp met verblijf overig 850 1.694 844
6.74A Jeugdhulp behandeling GGZ zonder verblijf 150 271 121
6.74B Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf - 83 83
6.74C Gesloten plaatsing 1.000 276 -724
6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 7 11 4
6.81A Beschermd wonen (WMO) - - -
6.81B Maatschappelijke- en vrouwenopvang (WMO) - 33 33
6.82 Geëscaleerde zorg 18- - - -
6.82A Jeugdbescherming 700 490 -210
Totaal Lasten 44.709 42.837 -1.872
Baten
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 4.266 5.192 926
6.2 Wijkteams 50 96 46
6.3 Inkomensregelingen 9.407 9.610 203
6.5 Arbeidsparticipatie 54 56 2
6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) 230 303 73
6.81A Beschermd wonen (WMO) 375 456 81
Totaal Baten 14.382 15.712 1.330
Saldo voor bestemming -30.327 -27.125 3.202
Stortingen reserves -1.030 -1.030 0
Onttrekkingen reserves 308 308 0
Totaal mutaties reserves -722 -722 0
Saldo na bestemming -31.049 -27.847 3.202

Toelichting op de financiën

Terug naar navigatie - Toelichting op de financiën

Omschrijving (toelichting)

Het saldo na bestemming van dit programma is € 3.202.000 voordelig.

Lasten

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie: € 1.168.000 voordeel.

  • Het budget Inburgering is met € 42.000 overschreden omdat de toename van het aantal inburgeraars meer inzet vraagt. 
  • De vooruit ontvangen uitkering per inburgeraar voor het aanbieden van inburgeringsvoorzieningen is nog niet geheel besteed. Het restantbedrag van € 626.000 wordt besteed in 2025. Bij de baten geeft dit een tegengesteld effect.
  • Er is in 2024 een onderbesteding van € 53.000 op het budget Hoofdlijnenakkoord GGZ geweest. Enerzijds omdat middelen voor het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) zijn gebruikt voor maatregelen die anders ten laste gegaan zouden zijn van dit budget. Anderzijds hebben de kosten van het mogelijk in 2025 starten van een inlooplocatie in Gorredijk voor mensen met een psychische- en/of sociale kwetsbaarheid zich beperkt tot voorbereidingskosten.
  • Het afronden van de Woonzorgvisie vindt plaats in 2025, hiervoor wordt een resultaatbestemming aangevraagd voor het bedrag van € 11.000.
  • De besteding  van het Oekraine-budget valt € 397.000 lager uit dan begroot. Dit is toegelicht in de paragraaf Oekraïne. 

Taakveld 6.2 Wijkteams: € 34.000 nadeel.

  • Door stijgende doorbelastingen van Sociaal Domein Fryslân en sterk oplopende kosten voor onafhankelijke clientondersteuning zijn de kosten overschreden. Ook de abonnementen voor de kennissystemen worden elk jaar duurder. Dit geeft een nadeel van € 269.000.
  • Doordat grote calamiteiten en ook het aantal calamiteiten zijn uitgebleven vallen de kosten € 76.000 lager uit
  • In 2024 is minder gebruik gemaakt van externe inzet voor Procesregie en directe zorgverlening, omdat een deel van de werkzaamheden is opgepakt door vast personeel. Dit levert een lastenvoordeel op van € 90.000. 

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen: € 728.000 voordeel.

  • De lasten m.b.t. de gebundelde uitkeringen (BUIG) zijn € 491.000 lager uitgevallen dan begroot. Het door het ministerie van SZ en Werkgelegenheid aangepaste verdeelmodel van de bijstandsbudgetten viel hierbij voordelig uit.
  • Aan de regeling Energietoeslag is € 198.000 minder uitgegeven dan voorzien.
  • De kosten € 74.000 die zijn gemaakt om de regeling Tegemoetkoming KinderOpvangToeslag (KOT) uit te voeren waren niet begroot. Bij de baten geeft dit een tegengesteld effect.

Taakvelden Uitvoering WMO: 6.6 Maatwerkvoorziening, 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+, 6.71A Hulp bij het Huishouden, 6.71B Begeleiding, 6.71C Dagbesteding, 6.81 Geëscaleerde zorg 18+, 6.81A Beschermd Wonen, 6.81B Maatschappelijke- en vrouwenopvang: € 108.000 nadeel.

  • De totale lastenoverschrijding op deze taakvelden van totaal € 108.000 is grotendeels het gevolg van de stijging van het aantal mensen dat gebruik maakt van Huishoudelijke Hulp.

Taakvelden Uitvoering Jeugd: 6.72 Maatwerkdienstverlening 18-, 6.72A Jeugdhulp begeleiding, 6.72B Jeugdhulp behandeling, 6.72C Jeugdhulp Dagbesteding, 6.72D Jeugdhulp zonder verblijf overige, 6.73A Pleegzorg, 6.73B Gezinsgericht, 6.73C Jeugdhulp met verblijf overige, 6.74A Jeugdhulp behandeling GGZ zonder verblijf, 6.74B Jeugdhulp crisis LTA GGZ- verblijf, 6.74C Gesloten plaatsing, 6.82 Geëscaleerde zorg 18-, 6.82A Jeugdbescherming: € 108.000 voordeel.

  • De totale lasten op deze taakvelden m.b.t. de uitvoeringskosten Jeugd laten een onderschrijding zien van totaal € 108.000. De verwachte stijging door o.a. een indexatie van de tarieven en een toename van de  gemiddelde intensiteit van de jeugdzorg is uiteindelijk beperkt gebleven.

Baten

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie: € 926.000 voordeel.

  • De vooruit ontvangen uitkering per inburgeraar voor het aanbieden van inburgeringsvoorzieningen is niet geheel besteed. Een bedrag van € 626.000 wordt besteed in 2025. Bij de lasten geeft dit een tegengesteld effect.
  • De uitkering vanuit het Rijk voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne geeft een voordeel van € 1.503.000. Dit is toegelicht in de paragraaf Oekraïne. 

Taakveld 6.2 Wijkteams: € 46.000 voordeel.

  • Het voordeel van € 71.000 is onder andere het gevolg van een eindafrekening van SDF - Veilig Thuis over jaar 2023 door een herziening van de verdeelsleutel. 

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen: € 203.000 voordeel.

  • De opbrengsten voor de uitvoering van de regeling Kinder Opvang Toeslag (KOT) € 73.000  waren niet begroot. Bij de lasten geeft dit een tegengesteld effect.
  • Het debiteurensaldo Participatiewet (PW) is aanzienlijk gedaald. Hierdoor is € 146.000 vrijgevallen uit de voorziening vorderingen Werk en Inkomen.

Taakvelden Uitvoering WMO: 6.6 Maatwerkvoorziening, 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+, 6.71A Hulp bij het Huishouden, 6.71B Begeleiding en 6.71C Dagbesteding, 6.81 Geëscaleerde zorg 18+, 6.81A Beschermd Wonen, 6.81B Maatschappelijke- en vrouwenopvang: € 154.000 voordeel.

  • De depot verrekeningen door Medipoint van € 47.000 levert een hogere bate op.
  • De provinciale afrekening van de integratie-uitkering Beschermd Wonen geeft een voordeel van € 81.000 ten opzichte van de begroting.