Programma 7 | Volksgezondheid en milieu

Doelstelling

Opsterland behoudt en beheert haar hoogwaardig leefmilieu in samenwerking met inwoners en bedrijven.

Introductie op het programma en relevante trends en ontwikkelingen
Duurzaamheid en beperking van gebruik van energie en grondstoffen zijn essentiële opdrachten voor de gemeenschap. De gemeente geeft hierin het goede voorbeeld door te streven naar vermindering van CO2-uitstoot, het zijn van een ‘Fairtrade Gemeente’ en het op waarde schatten van gezichtsbepalende of cultuurhistorische elementen.

Fysieke en mentale gezondheid zijn het fundament van persoonlijk welbevinden en van de kwaliteit van onze samenleving. Een goede gezondheid is voor de gemeente een middel om haar doelen te bereiken. Denk hierbij aan: regie op het eigen leven, kwaliteit van leven, meedoen in de maatschappij en het gebruik maken van sociale netwerken. De gemeente wil haar inwoners bewegen tot gezond gedrag door de gezonde keuzes de gemakkelijkste keuze te maken.

Kaderstellende documenten

Notitie klimaatneutraal Opsterland (2009)
Milieubeleidsplan 2005-2015 (2005)
Tussenbalans Milieubeleidsplan 2005-2015 (2011)
Milieuprogramma 2011-2015 (2011)
Beleidsnota Licht in de Duisternis (2009)
Verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2015-2019 (GRP)
Handhavingsbeleidsplan 2014-2018
Preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet 2015-2018
Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland 2014
Nota lokaal gezondheidsbeleid gemeente Opsterland 2016-2019
Omgevingsvisie 2015-2030

Thema Milieu

Er is een duurzaam leefmilieu.

Wat willen we bereiken?

Wij willen de kwaliteit van onze leefomgeving (bodem, lucht en water) verbeteren voor de toekomst

Zo gaan we dat doen

Schone grond blijft schoon en verontreinigde grond is beheerd

Middels bodemkwaliteitskaarten hebben we een beeld van de kwaliteit van de grond in onze gemeente. Daar waar de grond schoon is zorgen we er voor dat er geen vervuilde grond heengebracht wordt. De gemeente is immers bevoegd gezag en moet meldingen accepteren bij grondverzet. Ook geven we met het verstrekken van vergunningen of het accepteren van meldingen de kaders aan waarbinnen bedrijven met bodemrisico's moeten omgaan. We zorgen voor een actuele stand van zaken van de bodemkwaliteitskaarten en houden toezicht bij grondverzet en bij bedrijven die een bodemrisico kunnen vormen.

Zo gaan we dat doen

We streven naar het behoud van de duisternis ‘s nachts voor de natuur en de dieren

We willen dat er 's nachts geen onnodig licht brand in het buitengebied. Zo zorgen we dat er minder onnodig energie verbruikt wordt maar we zorgen er ook voor dat de dieren minder last hebben van licht.

Zo gaan we dat doen

Verbonden partijen

Het inzamelen en verwerken van afval is uitbesteed aan de NV Fryslân Miljeu (inzameling) en de NV Afvalsturing Fryslân (verwerking) – OMRIN.
Voor onder andere advies over vergunningen en toezicht op de ‘zwaardere’ bedrijven wordt samengewerkt met de FUMO.

Het beheren en onderhouden van de openbare verlichting en de inkoop van (groene) energie wordt in samenwerking met andere Friese gemeenten en de Provincie opgepakt en gecoördineerd vanuit de Coöperatie Openbare Verlichting & Energie Fryslân U.A. (voormalig Stichting Openbare Verlichting Fryslân). Formeel is dit geen verbonden partij.

Thema Gezonde samenleving

Inwoners zijn zo lang mogelijk zelfredzaam, wonen waar het kan zelfstandig en kunnen meedoen in de maatschappij.

Wat willen we bereiken?

Preventie van gezondheidsrisico’s

In 2019 gaan we verder investeren op de drie landelijke thema's: roken, alcohol en overgewicht. We gaan dit doen door aan te sluiten bij landelijke en provinciale activiteiten en/of platformen, maar gaan ook zelf actief aan de slag om op deze thema's resultaten en effecten te bereiken. Concreet betekent dit: uitrollen JOGG, aansluiten bij Alliantie Rookvrij, nieuwe preventie- en handhavingsplan DHW opstellen, publiekscampagne opstarten voor bewuste alcoholconsumptie.

Zo gaan we dat doen

Verbonden partijen

Op het gebied van publieke gezondheidszorg werken we samen in de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Fryslân, waar de GGD Fryslân deel van uitmaakt. Formeel is dit geen verbonden partij.

Thema Duurzaamheid

Wat willen we bereiken?

De gemeente loopt voorop op het gebied van duurzaamheid en geeft het goede voorbeeld

Om ons uiteindelijke doel van een energieneutrale gemeente te halen vraagt dit naast de gemeente ook de medewerking van vele partijen en bewoners. Als we anderen mee willen krijgen moeten we wel het goede voorbeeld geven. Door zelf het goede voorbeeld te geven kunnen we ook van anderen verwachten dat ze meedoen.

Zo gaan we dat doen

We coördineren alle duurzaamheidsmaatregelen die nodig zijn en ondersteunen alle afdelingen die actief aan de slag moeten

Om logische en op elkaar afgestemde stappen te maken in het verduurzamen van de gemeente is het zaak dat alle maatregelen gecoördineerd worden. Bijna alle afdelingen zijn bij de verduurzaming betrokken en zullen hun manier van werken of hun gewenste resultaten moeten bijstellen om de doelstelling te bereiken.

Zo gaan we dat doen

Wij zetten in op 100.000 MWh duurzaam opgewekte energie in 2022

We willen binnen de gemeente energieneutraal zijn in 2035. We willen zorgen voor minder gebruik van energie en we willen de energie die we gebruiken duurzaam opwekken. We hebben uitgerekend dat we tot 2022 moeten beginnen met het opwekken van 100.000 MWh om het uiteindelijke doel te bereiken. We stimuleren daarom initiatieven voor zonneparken. We gaan ook kijken of we als gemeente zelf meer kunnen doen om duurzame energie op te wekken. We hebben een ambitiedocument zonne-energie. We passen het document aan om te zorgen dat er voldoende ruimte komt om onze doelstelling te bereiken.

Zo gaan we dat doen

Wij zetten in op een energiebesparing van 50.000 MWh in 2022

Om Opsterland energieneutraal te krijgen is het niet alleen van belang dat we op een duurzame manier energie gaan opwekken binnen de gemeentegrenzen maar het is ook van belang dat we energie gaan besparen. We zetten in op een energiebesparing van 50.000 MWh. Uit een globale schatting is gebleken dat we dit kunnen halen als de energie labeling van woningen wordt verbeterd en als bedrijven beter gaan letten op hun energiegebruik.

Zo gaan we dat doen

Beleidsindicatoren

Omvang huishoudelijk restafval

(De niet gescheiden ingezameld huishoudelijk afval per bewoner per jaar)

Opsterland:

Fryslân:

Nederland:

Realisatie:

163 kg*

199 kg

189 kg

Bron: CBS - Statistiek Huishoudelijk afval

Gegevensperiode: 2016 (Fryslân 2015)

* inclusief grondstoffen door nascheiding verkregen (o.a. kunststoffen, drankenkartons, blik; 57 kg per inwoner). Brandbaar residu (overige restafval 106 kg per inwoner (dit is exclusief grof huishoudelijk afval en bouw&sloop afval bij de milieustraat; 26,5 kg per inwoner).

De Friese gemeenten streven de landelijke VANG-doelstellingen na, waarbij het de intentie is om in 2020 100 kg restafval per inwoner (brandbaar residu plus fracties milieustraat) en 75% recycling te halen. In 2016 is in Friesland een scheidingspercentage van 70% gerealiseerd.

Hernieuwbare elektriciteit

(hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa.)

Opsterland:

Fryslân:

Nederland:

Realisatie:

3,8 %

? %

12,6 %

Bron: Rijkswaterstaat Klimaatmonitor

Gegevensperiode: 2016 (Fryslân niet bekend)

Bij een verdieping op de cijfers van hernieuwbare elektriciteit blijkt dat met name gemeenten met veel windmolens en / of biomassacentrales hoog scoren. Dit verklaart de relatief lage realisatie van Opsterland.

Wat mag het kosten

Bedragen x €1.000

Exploitatie
Lasten	6.755	7.361	7.330	7.237	7.107
Baten	5.944	6.301	6.301	6.301	6.301
Saldo van baten en lasten	-811	-1.060	-1.029	-936	-806

Toelichting op de financiën

Bedragen x € 1.000	Begroting 2018	Begroting 2019
Saldo voor reservemutaties	-811	-1.060
Reservemutaties (zie lijst reserves)	24	-
Resultaat na reservemutaties	-787	-1.060
Verschil 2018 en 2019	nadelig	-273

Het saldo op dit programma is in 2019 € 273.000 nadeliger dan in 2018.

Als gevolg van de gewijzigde verdeling van de overheadkosten is er op dit programma een nadeel van € 128.000 ten opzichte van 2018 (zie ook de toelichting bij programma 0).

Op basis van het coalitieakkoord zijn incidenteel budgetten opgenomen voor het opstellen van een programma duurzaamheid, inclusief uitvoeringsprogramma (2019 tot en met 2021 € 100.000 per jaar), voor het openen van een energieloket met energieambassadeurs (2019 en 2020 € 80.000 per jaar), voor onderzoek naar alternatieve energievoorzieningen (2019 € 30.000 en 2020 € 20.000) en voor een duurzaamheidsuitvoeringsplan voor de (renovatie) van gemeentelijke gebouwen (2019 € 20.000). Daarnaast was een verhoging van de bijdrage aan de FUMO van € 32.000 noodzakelijk om aan te sluiten bij de begroting 2019 van de FUMO. De opbrengst van oud papier wordt € 86.000 lager ingeschat, terwijl de kosten van inzameling ongeveer gelijk blijven. Dit heeft met name te maken met een lagere oud papierprijs.

Er is ook een nadeel van € 16.000 door een hogere bijdrage aan de Veiligheidsregio Fryslân (VRF), onderdeel gezondheid. Dit om aan te sluiten met de conceptbegroting 2019 van de VRF. Deze aanpassing vloeit voort uit het dekkingsplan 2.0 i.v.m. het structurele tekort op het vakbekwaam worden, de vrijwilligersvergoeding en de kapitaallasten.

De bate rioolrecht is in 2019 € 118.000 hoger dan in 2018. Dit als gevolg van 2,4% indexering en 2% extra voor ingroei naar volledige kostendekking (afspraak uit begroting 2018). Ook is de bate afvalstoffenheffing € 125.000 hoger dan in 2018. Hiermee is de afvalstoffenheffing 100% kostendekkend.